قالب بتن چیست؟ انواع آن کدام است؟

بتن را با ترکیب موادی مانند آب، سیمان، شن، ماسه و افزودنی‌های شیمیایی به دست می‌آورند. وجود آب در بتن تازه باعث روان شدن و شکل‌پذیری آن می‌شود. شکل‌پذیری بتن تازه یک مزیت برای آن به شمار می‌آید که می‌توان آن را در قالب بتن مخصوص با اشکال مختلف ریخت و برای ساخت‌وساز استفاده کرد.

استفاده از بتن در ساخت‌وسازهای مختلف به‌مرورزمان گسترش زیادی پیدا کرد و در قرن 20 میلادی به‌عنوان یکی از پیشرفت‌های مهم در عرصه ساخت‌وساز محسوب شد. طراحان و معماران به‌مرورزمان روش‌های گوناگونی را برای بررسی قابلیت شکل‌پذیری بتن در قالب‌های مختلف امتحان کرده و توسعه دادند. قالب بتن شکل نهایی سازه و اجزای مختلف آن را تعیین می‌کند و به‌طور تقریبی در ساخت تمام سازه‌های بتنی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

قالب بتن چیست؟

قالب بتن وسیله‌ای است که برای ساخت سازه‌های بتنی به‌صورت دائمی و یا موقت استفاده می‌شود. سازه‌های بتنی از ویژگی‌هایی همچون استحکام بالا و توان مقاومتی برخوردارند و به همین دلیل امروزه بیشترین کاربرد را در ساخت سازه‌ها دارند. قالب بتن تا زمان رسیدن به مقاومت کافی بتن تازه، آن را درون خود نگه می‌دارد و پس از سفت شدن به شکل قالب درمی‌آید. استفاده از این قالب‌ها علاوه بر امکان ساخت سازه‌های بتنی در اشکال متفاوت، احتمال ترک و شکست را به کاهش می‌رساند. این قالب عملکردی شبیه به قالب‌های صنعتی دارد؛ اما تفاوت آن‌ها در این است که قالب‌های صنعتی در فرم‌دهی و ساخت قطعات پلاستیکی، فلزی و دیگر مواد به‌کاربرده می‌شوند.

پس از انجام عملیات قالب‌بندی، فرایند بتن‌ریزی آغاز می‌شود. مجریان سازه‌های بتنی برای کسب نتیجه مطلوب در قالب‌بندی، باید عواملی مانند اندازه تجهیزات، انواع قالب‌ها، مشخصات کلی و روش‌های استفاده از آن‌ها را بدانند. این محصول در انواع مختلف چوبی و فلزی در بازار وجود دارد. اگر اسکلت از جنس چوب باشد، کم‌هزینه و مقرون‌به‌صرفه است، اما مشکلاتی مانند دوام پایین و طولانی شدن فرایند قالب‌بندی را دارند و برای ساخت سازه‌های بزرگ به‌هیچ‌عنوان مناسب نیست؛ بااین‌حال به دلیل انعطاف‌پذیری بالای چوب می‌توانید در کنار سایر سازه‌ها از آن بهره ببرید.

انواع قالب بتن

بهترین نوع قالب بتن، قالب‌های فلزی هستند که مواد اصلی تشکیل‌دهنده آن‌ها فولاد است. در طول زمان استفاده از قالب فلزی، ممکن است دچار شکستگی یا کم شدن مقاومت شود؛ ازاین‌رو آن‌ها را بدون درز تولید و مورداستفاده قرار می‌دهند. ازجمله دلایل استفاده از قالب فلزی عبارت‌اند از:

1. استحکام بالا
2. سطح ترازبالا
3. نچسبیدن بتن به قالب
4. مقرون‌به‌صرفه بودن
5. مقاومت بالا

این قالب‌ها انواع مختلفی دارند که عبارت‌اند از:

• مدولار

این قالب یکی از پرکاربردترین ابزار برای اسکلت‌بندی بخش‌های متفاوت سازه‌های سیمانی است که به دلیل تنوع در ابعاد، سایز و دسترسی آسان، بسیار محبوب است. قالب مدولار دارای اندازه و سایزهای استاندارد است؛ اما با توجه به درخواست و سفارش مشتری می‌توان سایز آن‌ها را تغییر داد. انجام عملیات ملات‌ریزی با استفاده از قالب مدولار، کمک فراوانی به ساخت سازه‌هایی با توان مقاومتی بالا، جلوه‌های زیبا و افزایش کیفیت و طول عمر سازه می‌کند.

• خاص

امروزه ساختمان‌هایی با طراحی مدرن را مشاهده می‌کنیم که با سازه‌های قدیمی بسیار متفاوت هستند. ساخت‌وساز و دانش معماری در اغلب کشورهای دنیا رشد و پیشرفت چشمگیری داشته است و همچنان در حال ارتقا است. آنچه باعث اختلاف بین سازه‌های جدید و قدیم می‌شود، علم و دانش، پیشرفت ماشین‌آلات کارآمد و وجود ابزارهای متفاوت همراه با قالب بتن خاص است که طراحی منحصربه‌فردی نسبت به دیگر قالب‌ها دارد.

• مدور

قالب ساختمانی به روش مدور برای ساخت منابع، محفظه‌های سیمانی و سیلوها مورداستفاده قرار می‌گیرد. در قالب‌بندی مدور تکیه‌گاه و اسکلت سیمانی به‌صورت پیچیده و تاب‌داده تولید و وارد بازار می‌شود. در زمان اسکلت‌بندی از قسمت‌های قوس‌دار و دایره مانند این قالب بهره می‌برند.

ویژگی‌های یک قالب بتن مناسب

در زمان انتخاب ماده برای ساخت این قالب باید سه اصل کیفیت، ایمنی و صرفه اقتصادی را موردتوجه قرار دهید. کیفیت مواد مهم‌ترین عامل است که می‌تواند ایمنی سازه را ضمانت کند که این عامل تأثیر بسیاری بر هزینه‌ها دارد.

ویژگی‌های اساسی یک قالب خوب عبارت‌اند از:

• مقاومت و دوام قالب:

ماده تشکیل‌دهنده این قالب باید به‌اندازه‌ای دارای مقاومت باشد که توانایی تحمل نیروهای پیش‌بینی‌شده را داشته باشد. قالب بتن باید به‌صورتی تولید شود که در مواجهه با ضربه و آسیب، تکه‌های آن ریخته نشود. این ویژگی از الزامات طراحی و یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ایمنی محسوب می‌شود. دوام این قالب‌ها ازنظر اقتصادی و دستیابی به سازه‌های بتنی باکیفیت بسیار اهمیت دارد.

• وزن قالب:

وزن قالب بتن مناسب باید متعادل و نرمال باشد. سنگینی و سبکی بیش‌ازحد آن باعث ایجاد اختلال در عملکرد کاری می‌شود.

• میزان انحراف قالب:

در زمان طراحی سیستم قالب‌بندی، لازم است که در مورد بازه انحراف مجاز کل و سهم عوامل مؤثر بر این انحراف به‌درستی تصمیم گرفته شود. صلبیت ماده تشکیل‌دهنده قالب و دقت کارکنان برای اطمینان از قرارگیری میزان انحرافات در بازه مجاز باید ثابت باشد.

• میزان هدررفت:

قالب باید به‌صورتی ساخته شود که در زمان سرهم کردن آن برای اتصال و برش، کمترین میزان هدررفت وجود داشته باشد. دقت ساخت قالب بتن بر روی جنبه اقتصادی پروژه به‌طور مستقیم تأثیر می‌گذارد.

• مواد مناسب:

مواد‌سازنده این قالب با بتن تازه یا سخت‌شده ناسازگاری ندارد و مواد تشکیل‌دهنده جداره داخلی آن با سیمان در حال هیدراتاسیون واکنش نمی‌دهد.

سخن پایانی

ساخت‌وساز ازجمله کارهای مهمی است که انسان‌ها در طول زندگی خود انجام می‌دهند تا در آسایش و آرامش زندگی کنند. انسان‌ها در ساختمان‌سازی مصالح بسیاری ازجمله بتن را مورداستفاده خود قرار می‌دهند. بتن از ترکیب موادی مانند آب، سیمان، شن و ماسه تشکیل می‌شود که برای استفاده از آن در ساخت‌وساز، لازم است که از قالب بتن استفاده شود. این قالب‌ها وسیله‌هایی هستند که برای ساخت سازه‌های بتنی استفاده می‌شوند. سازه‌های بتنی استحکام بالا و توان مقاومت بالایی دارند؛ ازاین‌رو در ساخت‌وساز پرکاربرد هستند.

سیویل سان تولید کننده انواع قالب‌های بتن شامل قالب فلزی مدولار و خاص می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های قالب‌های اسکلت‌بندی می‌توان به این موارد اشاره کرد: مقاومت و دوام بالا در برابر ضربه و دیگر آسیب‌ها، وزن قالب بتن نو، سازگاری با بتن تازه و بتن سفت شده و… . مهندسان و مجریان طرح‌های ساختمانی باید در زمان ساخت‌وساز به تمام عوامل مهم توجه کنند؛ نیازها را به‌طور دقیق بررسی کرده و مواد و مصالح موردنیاز را تهیه و به‌درستی استفاده کنند.

• اشتراک گذاری
• برچسب ها