تخریب ساختمان‎ های زلزله ترکیه

در ششم فوریه، دو زلزله وحشتناک به بزرگی 7.8 و 7.5 ریشتر در شمال کشور ترکیه و جنوب سوریه اتفاق افتاد و خسارات جبران ناپذیری به این 2 کشور وارد شد. متاسفانه تعداد مجروحین و مفقودینی که زیر آوار حبس شده‎اند، به شدت بالا است.

در زلزله‎ی وحشتناکی که در قسمت جنوبی کشور ترکیه و شمالی سوریه اتفاق افتاد، 40 هزار انسان بی گناه جان باختند. در این زلزله حدود 25هزار ساختمان تخریب یا دچار آسیب‏های جدی‏ای شد که این آمار بسیار تامل برانگیز است. کارشناسان لرزه نگاری به دنبال علت افزایش آمار تخریب ساختمان ها و استحکام پایین آنها در برابر زلزله هستند.

جزئیات زمین لرزه

پس لرزه‎های مکرر این زمین لرزه که قدرت بالای 7 ریشتر هم داشتند باعث مرگبارتر شدن این حادثه و افزایش تلفات شد. ناحیه جنوبی ترکیه و شمال سوریه روی گسل واقع شده است و هر چندوقت یک بار می‌لرزد اما رخ دادن زلزله‌ای با این شدت بی سابقه بوده است و به گفته برخی استادان ژئوفیزیک این زلزله یکی از بزرگترین زمین لرزه‌های ثبت شده است.

آخرین زلزله بالای 7 ریشتر در ترکیه در سال 1939 رخ داده بود که حدودا 300 هزارنفر تلفات داشت. قسمت شمالی ترکیه روی گسل آناتولی واقع شده است و معمولا هر 500 سال یکبار مستعد یک زلزله شدید خواهد بود. بنابراین مسئولین ترکیه باید مراقب فعالیت این گسل باشند تا فاجعه زلزله ترکیه دوباره اتفاق نیفتد.

علت تخریب ساختمان‎ها در زلزله ترکیه

بعد از تخریب ساختمان تعداد زیادی از ساختمان‎های کشور ترکیه، جامعه مهندسین به دنبال کشف علت این ویرانی‎های گسترده هستند. کارشناسان بر این باورند که ممکن است این آسیب‎ در اثر بزرگی بالای زلزه اتفاق افتاده باشد یا این که این تخریب به خاطر ساخت و ساز غیراصولی در این کشور اتفاق افتاده است.

مهندسان عمران در این باره می‎گویند: امواج زلزله در مناطق مسکونی با خاک‎های نرم تری برخورد می‎کند و این نرمی باعث می‌شود که امواج لرزه‎ای در سطح زمین قدرت بیشتری پیدا کنند. بنابراین قبل از ساخت این سازه باید به نوع خاک آن منطقه توجه نمود تا ظرفیت باربری مناسب برای تحمل وزن سازه‎ها و ساختمان‎ها را داشته باشد. بنابراین اگر مطالعات زمین شناسی قبل از ساخت یک سازه در منطقه انجام نشود، فاجعه زلزله ترکیه و سوریه اتفاق می‎افتد و شاهد خسارات و تلفات جبران ناپذیری خواهیم بود.

البته نحوه طراحی لرزه‎ای و ساخت ساختمان‎ها هم عامل دیگری است که در واکنش آن در برابر زلزله تاثیرگذار است. توجه داشته باشید که اهمیت مطالعات زمین شناسی قبل از شروع ساخت سازه، تاثیر زیادی روی رفتار لرزه‎ای سازه خواهد گذاشت. بررسی‌‎ها نشان می‎دهد که بیشتر ساختمان‎هایی که در این زلزله تخریب شدند از مصالح بنایی یا بتن بدون آرماتور ساخته شده بودند. مصالح بنایی قدرت کافی در برابر زلزله را ندارند. بتن هم مقاومت کششی ضعیفی دارد و برای بالا رفتن استحکام آن از آرماتور کمک گرفته می‎شود.

بسیاری از ساختمان‎های تخریب شده در ترکیه و سوریه از بتن مسلح ساخته شده بودند اما به خاطر مقادیر غیراصولی در استفاده از فولاد، مقاومت بتن در برابر زلزله کاهش داده شده بود. این خرابی‌ها به خاطر طراحی اشتباه و دست کم گرفتن زلزله و آثار مخرب آن به وجود می‌آید.

به طور کلی، شدت خرابی‌ها در بعضی مناطق به خاطر شدت بالای زلزله و برخی نقاط دیگر به خاطر شکننده بودن سازه‎ها افزایش یافته است. شدت زلزله در برخی مناطق تا حدی بالا بود که از ظرفیت لرزه‏ای سازه برای طراحی تجاوز می‎کرد. البته ایراد از آیین نامه لرزه نگاری ترکیه هم نبوده است زیرا این آیین نامه هر چندسال یکبار مطابق با استاندارهای روز دنیا آپدیت می‎شود. در واقع ایراد از ساختمان‎هایی است که قبل از سال 2000 میلادی ساخته شده بودند یا سازه‎هایی که از استانداردها و آیین نامه‌ها پیروی نکردند.

تخریب کامل یک شهر در ترکیه

شهر نورداگی در ترکیه دچار حجم زیادی تخریب شده است و به همین خاطر نیاز به ساخت مجدد دارد. امدادگران در این شهر دیگر امیدی به زنده ماندن افراد زیر آوار ندارند و تلاش می‌کنند که جسد بی جان اهالی این شهر را از زیر ساختمان‎های ریخته شده بیرون بکشند. در شهر نورداگی یک فاجعه به معنای واقعی اتفاق افتاده است و اکثر سازه‎ها و زیر ساخت‎های آن خراب شده‌اند.

طبق گزارشات، تنها در یک ساختمان 150 جسد بیرون کشیده شده است که بسیار دردناک و قابل توجه است. دولت ترکیه به بودجه‎ای 70 میلیاردی برای بازسازی دوباره این شهر نیاز دارد و این زلزله ضربه شدیدی به اقتصاد ترکیه در حدود 84 میلیارد وارد کرده است.

مقاوم سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله

کشورهای زلزله خیز مثل نیوزلند، ژاپن و ایالات متحده برای جلوگیری از تخریب سازه‎ها تصمیم به ساخت ساختمان با سیستم ایزوله پایه گرفته‎اند. سیستم ایزوله پایه، سازه را روی یک غلتک قرار می‎دهد و با وقوع زلزله فقط پی و پایه ساختمان دچار حرکت و جابه‌جایی خواهد شد. بنابراین با استفاده از سیستم ایزوله پایه ساختمان تا حد قابل قبولی سر جای خود باقی می‎ماند.

به این روش مقاوم سازی ساختمان‏ها در برابر زلزله استاندارد طلایی گفته می‌شود که روشی مدرن و پرهزینه است. البته این روش در مقایسه با خسارتی که تخریب زلزله به ساختمان وارد می‎کند، کم هزینه تر است اما مدرن بودن و دشواری آن، اجرای ایزوله پایه را کمی سخت می‎کند و نتایج آن نامشخص است.

اما باید امیدوار بود زلزله ای با این شدت در تهران اتفاق بیفتد زیرا باعت تخریب ساختمان در تهران با ابعادی بزرگتر و بسیار خطرناکتر رخ خواهد داد

• اشتراک گذاری
• برچسب ها