سقف‌های پرکاربرد در ساختمان‌سازی

امروزه در صنعت ساختمان سازی، ساخت یک ساختمان  انواع و اقسام سازه‌ها، ابزارها و اجزای متفاوت را میطلبد. سقف یکی از این اجزا است که با توجه به نوع کاربری ساختمان و عوامل دیگر ممکن است نوع متفاوتی از آن به کار گرفته شود. در ادامه به این بحث بیشتر پرداخته و همچنین سه نوع از پرکاربردترین سقف‌ها را بررسی خواهیم کرد.

اجرای سقف در انواع ساختمان‌ها

سقف یکی از اعضای مهم باربر در ساختمان است که وظیفه‌ی تحمل بارهای زنده و‌مرده‌ی سازه را بر دوش دارد. بدیهی است که با وجود انواع مختلفی ازسقف‌ها، هرکدام دارای کاربری متفاوتی هستند و با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد خود در ساختمان‌های گوناگون به کار گرفته میشوند. تشخیص نوع درست سقف برای یک سازه با توجه به عوامل تایید کننده مانند کاربری، نیازهای طراحی، میزان مقاومت مورد نیاز و… نقش کلیدی در ساخت یک ساختمان با دوام با عمر مفید بالا دارند.به خصوص برای سقف که یک جزء حیاتی در ساختمان بوده و عدم ساخت اصولی و با دقت آن ممکن است به فجایعی غیرقابل جبران منجر شود.

سه مدل از کاربردی تمرین سقف‌هایی هوایی که امروزه توسط مهندسین بسیاری در ساختمان ها استفاده میشود عبارتند از سقف عرشه فولادی، سقف یوبوت و سقف وافل. هر کدام از این سقف‌ها ویژگی‌ها و نحوه اجرای متفاوتی دارند که میتواند نقطه ضعف یا قوت آنها باشد. این نقاط ضعف و قوت چیستند و چطور به کاربری سازه و تناسب نوع سقف با آن ارتباط دارند؟.

سقف عرشه فولادی

سقف عرشه فولادی نامی آشناست که ممکن است به گوش شما نیز خورده باشد. این نوع سقف از ورقه‌ای فولادی و موج دار تشکیل شده است که به منظور  قرارگیری اجزای سقف و سیستم‌های ساختمان که روی سقف قرار می گیرند، بر روی آن طراحی گردیده است. سقف عرشه فولادی وظیفه‌ی تحمل بارهای زنده ( اجزای متحرک مثل افراد یا تجهیزات)  و بارهای مرده مثل اجزای سقف و ساختمان را بر عهده دارد.

همانطور که گفتیم سقف عرشه فولادی از یک ورق فولادی موجدار تشکیل شده است که به طور مستقیم روی تیرچه‌ها و ستون‌های سازه قرار میگیرد. بعد از نصب عرشه معمولا پنل عایق روی آن قرار میگیرد که ساختمان را در تابستان سرد و در زمستان گرم نگه میدارد.

جالب است بدانید عرشه های فولادی فقط برای سقف به کار نمی‌روند و می‌توانند برای کف، عایق دیوارها و… نیز استفاده شوند‌. اگر در ساختمانی سقف عرشه فولادی به کار گرفته شده ود، احتمال استفاده از عرشه فولادی در بخش‌های دیگر ساختمان بالاتر است.

عرشه های فولادی انواع مختلفی دارند. گفتیم که سقف عرشه فولادی از ورقه‌ای به اصطلاح موجدار تشکیل میشود. این ورقه برآمدگی و فرورفتگی‌هایی دارد که مانند موج هستند که عمق هر کدام از آن‌ها در انواع عرشه متفاوت است. معمولا هر چه عمق بیشتری داشته باشند سقف عرشه فولادی یا هر نوع سازه دیگر با عرشه فولادی، مقاومت بیشتری داشته و میتواند بار بیشتری را تحمل کند.

عرشه فولادی جزیی پرطرفدار در ساختمان‌های چند طبقه است که که ارزش سازه‌ای و کاربرد بالای آن باعث می‌شود تا انتخاب اول مهندسین در ساخت بسیاری از ساختمان‌ها باشد.

سقف یوبوت

این نام‌ها آشنا به نوعی سیستم چیدمان و بتن ریزی سقف به وسیله‌ی قالب‌های پلاستیکی بازیافت شده اشاره دارد که نخستین بار هم به علت مزایای محیط زیستی و مصرف پایین بتن ابداع شد.

جنس این قالب‌های پلاستیکی معمولا از پروپیلن است و دارای حفره های به شکل مخروط ناقص می‌باشد. این قالب‌ها روی تیرچه‌های قرار میگیرند و به وسیله‌ی اسپیسر یوبوت با فواصل یکسان از یکدیگر کار گذاشته میشوند. پس از قرارگیری آرماتور  بتن ریزی انجام میشود. فضای بسته ( شبکه‌میلگرد) در بالا و پایین قالب‌ها و ساختار آن‌ها باعث کاهش مصرف بتن و در عین حال حفظ استقامت سقف میشود. این نوع سقف معمولا در فضاهای بزرگ با ارتفاع سقف پایین و تعداد کم ستون به کار میرود نظیر پارکینگ‌های عمومی.

سقف های یوبوت مزایای فراوانی دارند اما مهم‌ترین آنها کاهش مصرف بتن است که منجر به کاهش هزینه‌های میشود. از نظر مهندسی فضای خالی‌ای که قالب‌ها در سقف ایجاد می‌کنند مانند عایق هوا و صدا عمل میکنند و از ورود آنها به ساختمان جلوگیری مینمایند. همچنین مراحل نصب قالب‌ها و در نهایت ساخت سقف آسان بوده و نسب به سایر روش‌ها  زمان چندانی صرف آن نمیشود. همچنین تعداد ستون‌های اولیه برای شمع بندی نیز کمتر است.

از دیدگاه معماری کاهش تعداد ستون‌ها دست طراحان را در معماری داخلی سازه بازتر میسازد. همچنین کاهش ستون‌ها باعث افزایش فضای پارکینگ که یکی از دغدغه‌های معماران است، میشود. همچنین ضخامت پایین سقف های یوبوت باعث افزایش فضای کاربری میگردد.

سقف وافل

سقف وافل یکی دیگر از انواع سقف‌های پرکاربرد در ساختمان سازی است. این نوع سقف نوعی بافت در بخش داخلی خود دارد و فضای خالی‌ای که به واسطه‌ی این بافت ایجاد میشود، فضای کاربری بیشتر میشود.

مراحل اجرای سقف وافل حدودا شبیه سقف یوبوت است. برای ساخت این نوع سقف نیز قالب‌هایی وجود دارد که بعد از قرار گرفتن ستون‌ها و تیرچه‌های به وسیله‌ی اتصال‌های دیواری به دال بتن متصل میشوند. این قالب‌ها در سایزهای مختلفی موجود بوده و معمولا از جنس پلاستیک میباشند.

سقف وافل برای محیط‌های گسترده با تعداد پایین ستون به کار میرود. این سقف‌ها توانایی تحمل بار زیادی را دارند و به همراه مقاومت بالا ظاهری چشم نواز را برای سازه به ارمغان می آورند به همین علت در مکان‌هایی مانند بیمارستان‌ها، فرودگاه‌ها،زیارتگاه‌ها و…. به کار میروند. از آنجایی که در اجرای سقف وافل، سقف از دوطرف با میلگرد مصلح میشود، توانایی کنترل نوسان سقف بالا است. همچنین نصب تمامی سیستم‌های ساختمان از جمله لوله‌کشیآب،گاز، هواکش، سیم کشی و… با ایجاد حفره در دال امکانپذیر است.

حال که درباره‌ی این نوع از سقف‌ها اطلاعات کافی داریم، میتوانیم ارتباطی میان ویژگی‌های هر سقف و نحوه کاربری آن پیدا کنیم. البته باید در نظر گرفت در این میان قیمت تمام شده برای اجرای هر نوع سقف( وافل، عرشه فولادی و یوبوت) نیز عاملی در تعیین کننده در انتخاب آن است.‌ لنبچبراین گاهی اوقات شاید بهترین انتخاب از نظر مهندسی، بهترین انتخاب از نظر اقتصادی نباشد! پس در هنگام انتخاب سقف مناسب برای یک ساختمان باید به تمامی جوانب نحوه و‌زماناجرا، قیمت، طول عمر و… به خوبی توجه شود.