تیک چیست؟ و راه‌کارهای درمان آن

تیک چیست؟

تیک در دنیای پزشکی با عنوان سندروم تورت یا همان Tourette Syndrome شناخته می‌شود. سندرومی که منجر به بروز حرکات غیر ارادی مکرر و فوران‌های صوتی می‌شود. عارضه‌ای که هنوز علت اصلی آن ناشناخته باقی مانده است. سندروم تورت اسپاسم‌های عضلانی غیر ارادی هستند که به صورت ناگهانی شکل می‌گیرند و گروهی از عضلات را درگیر می‌کنند. به عنوان مثال فردی ممکن است پرش پلک داشته باشد و فرد دیگری هم شاید تیک گردن داشته باشد. تیک در هر فردی می‌تواند بخش متفاوتی از بدن را درگیر کند.

اما به طور کلی شایع‌ترین اشکال تیک شامل موارد زیر می‌شوند:

• پلک زدن
• حرکات سر
• بو کشیدن
• حرکات شانه
• غر غر کردن
• تمیز کردن گلو
• شکلک درآوردن

تیک به قدری شایع است که از هر 100 نفر شهروند آمریکایی 1 نفر درگیر آن است. جالب این است که تیک و سندروم تورت در مردان 4 برابر بیشتر از زنان دیده می‌شود.

با انواع مختلف تیک آشنا شوید

تیک شامل مدل‌های مختلفی می‌شود:

تیک موقت

تیک موقت اکثرا بیشتر از یکسال طول نخواهید کشید و عموما هم در نوجوانان 18 سال دیده می‌شود.

تیک دائم

تیک دائم برای مدت طولانی ادامه خواهد داشت و اکثرا باید برای جلوگیری از پیشرفت آن در سنین پایین تشخیص داده شود.

تیک حرکتی

تیک حرکتی شامل حرکات مکرر و غیر ارادی در بدن می‌باشد.

تیک صوتی

تیک صوتی بروز حالت‌های صوتی خاص در صدای فرد است.

تیک ساده

تیک ساده تنها یک بخش و گروه از عضلات را درگیر می‌کند، مانند پرش پلک.

تیک پیچیده

این مدل چندین گروه عضلانی را به طور همزمان درگیر می‌کند. مانند بو کشیدن و لمس کردن به طور همزمان، یا تکان دست و سر به صورت همزمان.

علت بروز تیک چیست؟

سندروم تورت یا همان تیک یک سندروم بسیار پیچیده است. این سندروم بخش‌های مختلفی از مغز و نوارهای الکتریکی آن را درگیر می‌کند. وجود تیک نشان می‌دهد که در بخشی از مغز به اسم گانگلیون یک ناهنجاری جدی وجود دارد. گانگلیون بخشی از مغز بوده که وظیفه کنترل حرکات را بر عهده دارد.

علاوه بر گانگلیون ممکن است تکانه‌های عصبی که به عنوان انتقال دهنده‌های عصبی شناخته می‌شوند هم درگیر باشند. انتقال دهنده‌های عصبی شامل دوپامین، سروتونین و نوراپی نفرین می‌شوند.

همان طور که بالاتر هم گفتیم علت این سندروم هنوز هم ناشناخته باقی مانده است. محققان بر این باورند که شاید مشکلات ژنتیکی یکی از علل آن باشند. تا جایی که اگر در اعضای نزدیک خانواده مانند پدر و مادر تجربه تیک وجود داشته باشد به احتمال زیاد فرزندان هم درگیر آن خواهند شد.

همچنین این موارد هم در بروز عارضه تیک موثر هستند:

• سکته
• عمل‌های جراحی
• آسیب شدید سر
• بروز برخی عفونت‌ها
• بیش فعالی یا همان ADHD
• اختلال وسواس فکری یا همان OCD
• مصرف مواد مخدری مانند کوکائین یا آمفتامین‌ها

با علائم تیک آشنا شوید

علائم و نشانه‌های این عارضه می‌توانند در هر فرد متفاوت باشند. به طور کلی علائم این بیماری شامل حرکات فیزیکی غیر ارادی و همچنین ایجاد صداهای غیر طبیعی می‌باشد. اکثر اوقات علائم این بیماری در عضلات سر و گردن خودشان را نشان می‌دهند و با گذشت زمان به قسمت‌های مختلف دیگر بدن هم سرایت می‌کنند.

افرادی که عارضه تیک دارند اغلب دارای تیک حرکتی و تیک صوتی هستند. همان طور که مشخص است تیک‌های حرکتی شامل حرکت بوده، در حالی که تیک‌های صوتی شامل صوت و گفتار می‌باشد.

جالب است بدانید که علائم و نشانه‌های این سندروم در اوایل دوران نوجوانی شدیدتر هم می‌شوند. از طرفی در سنین 4 تا 6 سالگی در کودکان بسیار رایج است. برای پیشگیری در سنین پایین می‌توانید به سراغ متخصص اطفال بروید. در سایت درمانکده لیست کاملی از بهترین متخصصین کودکان را پیدا می‌کنید.

به طور کلی از علائم این بیماری می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• چشمک زدن
• سکسکه کردن
• بالا انداختن ابرو
• لرزش شدید پلک
• تکان دادن دست و پا
• بو کردن یا لمس کردن اشیا
• شکلک‌های مختلف در چهره
• حرکات غیر ارادی سر و گردن
• قدم برداشتن در الگوهای خاص
• استفاده از کلمات رکیک یا زشت
• صاف کردن گلو به صورت مداوم و بدون کنترل
• تکرار کردن کلمات و عبارات خود به صورت مداوم
• تکرار کردن کلمات و عبارات دیگران به صورت مکرر
• و…

بد نیست بدانید که تیک ممکن است در طول خواب هم اتفاق بیفتد. همچنین با گذر زمان هم اکثرا شدیدتر و بدتر می‌شود. به علاوه اینکه در اوایل نوجوانی وخامت داشته و در بزرگسالی هم توسعه پیدا می‌کند.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید؟

اگر که فرزندی دارید و متوجه حرکات غیر طبیعی در آن‌ها شده‌اید بهتر است که سریعا با یک متخصص کودکان مشورت کنید و وقت معاینه بگیرید. همان طور که گفتیم اگر تیک در دوران کودکی تشخیص داده نشود در طول نوجوانی شدیدتر شده و تا بزرگسالی هم ادامه پیدا می‌کند.

اگر هم که خودتان در حال حاضر علائمی از تیک دارید می‌توانید با مراجعه به یک دکتر مغز و اعصاب و با توجه به شرایط کلی سلامتی‌تان متدهای درمانی و پیشگیری مناسب را دنبال کنید.

درمان

در صورتی که تیک‌ها خفیف باشند نیازی به درمان جدی ندارند و بعد از مدتی خودشان ناپدید می‌شوند. اما اگر که تیک‌ها مزمن بوده باشند و بر روی رفتار طبیعی فرد تاثیر مخربی گذاشته باشند باید به سراغ یک درمان جدی بروید. به طور کلی روش‌های درمانی شامل موارد زیر می‌شوند:

درمان شناختی رفتاری

درمان شناختی رفتاری شامل جلسات مشاوره می‌شود. جلساتی که در آن پزشک سعی می‌کند به تغییر رفتار فرد کمک کند. اینکه چطور بتواند احساسات و افکار خود را کنترل کرده و چه عکس العملی در زمان‌های استرس‌زا داشته باشد.

دارو درمانی

استفاده از دارو یک روش قطعی برای درمان نیست و تنها به کم کردن علائم کمک می‌کند.

درمان‌های عصبی

در درمان‌های عصبی عمیق متخصصین سعی می‌کنند با کاشت قطعاتی در مغز بخش‌هایی که موظف به کنترل حرکات هستند را تحریک کنند تا عملکرد طبیعی از خود نشان دهند. این روش تنها در تیک‌های شدید و مزمن بکار گرفته می‌شود.

سخن پایانی

این بود تمام چیزی که باید در رابطه با تیک می‌دانستید. تیک یک اختلال متداول است که اکثرا خطری برای فرد ندارد و در شکل خفیف بعد از مدتی از بین می‌رود. اما اگر که شدید باشد باید برای درمان آن از متخصص کمک گرفت. برای پیدا کردن متخصص نگاهی به سایت درمانکده بیندازید. این سایت لیست کاملی از پزشکان متخصص را در اختیارتان می‌گذارد. از دکتر گوش و حلق و بینی گرفته تا متخصص اطفال و…

این‌ها از جمله سوالاتی هستند که می‌توانید در جلسه معاینه مطرح کنید:

1. تیک من از چه نوعی می‌باشد؟
2. آیا باید در جلسات تراپی شرکت کنم؟
3. آیا این حرکات غیر ارادی دائمی خواهند بود؟
4. آیا برای پیشگیری نیازی به مصرف دارو دارم؟
5. و…

• اشتراک گذاری
• برچسب ها