فیلتر آکواریوم و انواع آن

همانطور که می‌دانید، ماهیان نیز مانند سایر موجودات زنده با تنفس دی‌اکسید کربن را به آب وارد می‌کنند. همچنین با دفع فضولاتی که ناشی از مصرف غذاست، مقداری آلودگی ایجاد می‌کنند. جمع آوری این مواد زائد در صورت عدم حذف یا تجزیه، ممکن است باعث از بین رفتن ماهیان شود. با توجه به حساسیت بالای آنها، زنده ماندن در آبی که آلوده شده است، برای ماهیان مشکل است. به همین دلیل استفاده از فیلترهای تصفیه آب آکواریوم برای حفظ تمیزی آبی که ماهیان در آن زندگی می‌کنند، ضروری است.

در طبیعت، مواد زائد ماهیان مانند آمونیاک، که به شدت سمی است، به وسیله جریان آب در دریاها یا رودخانه‌ها تخلیه می‌شوند. اما در آکواریوم، به دلیل محدودیت حجم آب، امکان تغییر مداوم آب وجود ندارد. به همین دلیل از تکنولوژی و الهام از عملکرد طبیعت برای انجام فرآیند فیلتراسیون، انواع فیلتر آکواریوم توسعه یافته و تولید شده است.

فواید فیلتر آکواریوم

اگرچه روش های مختلفی برای تصفیه آب آکواریوم وجود دارد و هرکدام دارای نتایج خاص خود است، اما در مجموع میتوان گفت که فیلتر آکواریوم این اثرات را دارد:

• آب آکواریوم را شفاف نگه می دارد.
• می تواند آب را هوادهی کرده و سطح اکسیژن را بالا ببرد.
• ذرات درشت و زائد را حذف می کند.
• قادر است بو، طعم و رنگ آب را بگیرد.
• مواد شیمیایی و سموم را از آب پاک کرده و آن را مجددا قابل استفاده نماید.
• ضایعات ماهی و غذاهای باقی مانده را تجزیه می کند.

بدون فیلتراسیون، آب آکواریوم به سرعت کدر و بدبو می شود. از آن بدتر، ماهی های شما در آب آلوده به سرعت بیمار می شوند و حتی ممکن است بمیرند.

انواع فیلتر آکواریوم

بر اساس روش های مختلف فیلتراسیون آکواریوم که در مقاله فیلتر آکواریوم چیست توضیح داده شد، فیلترهای آکواریوم متفاوتی طراحی و تولید شده اند. هرکدام نیز با توجه به ابعاد و نوع مدیا بکار رفته در آنها می توانند یک یا چند وظیفه تصفیه آب را انجام دهند. فیلترهای آکواریوم را می توان به این شکل دسته بندی نمود:

• فیلتر داخلی آکواریوم
• فیلتر سطلی آکواریوم
• تاپ فیلتر آکواریوم
• فیلتر هنگان آکواریوم
• فیلترهای زیر شنی و بیوفیلترها ( که با کمک پمپ هوا کار میکنند )

فیلتر داخلی آکواریوم

فیلتر داخلی یا به عبارت دیگر، فیلتر اینترنال آکواریوم، به عنوان یکی از رایج‌ترین و پرطرفدارترین انواع فیلترهای تصفیه آب شناخته می‌شود. این فیلترها به‌طور اصلی برای آکواریوم‌های کوچک و یا در مواقعی به عنوان کمکی فیلتر های سطلی در آکواریوم های بزرگ مناسب هستند.

ساختار فیلتر داخلی آکواریوم به این صورت است که از یک محفظه فیلتر و یک پمپ آب تشکیل شده‌اند. به طور معمول، پمپ در بالای محفظه قرار دارد. آب از طریق یک اسفنج که دور محفظه قرار دارد، کشیده می‌شود و باعث می‌شود ذرات درشت و باقی‌مانده‌ها به دام بیافتند. سپس آب تصفیه شده از بخش بالای پمپ خارج می‌شود. این فیلتر آکواریوم به‌صورت مکانیکی آب را تصفیه می‌کند.

پس از گذشت چند هفته کارکرد، محیط اسفنج مملو از باکتری‌های مفید می‌شود و با تصفیه بیولوژیکی، زباله‌ها را تجزیه می‌کند. این فیلتر می‌تواند در چرخه نیتروژن بسیار مؤثر باشد. برخی از فیلترهای داخلی آکواریوم قابلیت تنظیم جریان آب را دارند و همچنین مجهز به شلنگ هوادهی هستند که می‌توانند با اسپری هوا، سطح اکسیژن را بالا ببرند.

مشکل اصلی فیلترهای داخلی در این است که باید درون مخزن آب آکواریوم نصب شوند، که موجب اشغال حجمی از مخزن و به‌وجود آمدن منظره نامناسبی در آکواریوم می‌شود.

تاپ فیلتر آکواریوم

نیاز آکواریوم به ایجاد یک محیط باکتریایی بزرگ، عامل اصلی برای طراحی تاپ فیلترهای آکواریوم شد. تاپ فیلترها به شکل جعبه‌های مکعب مستطیل طراحی شده‌اند و در بالای مخزن آکواریوم قرار می‌گیرند. معمولاً ارتفاع این فیلترها کمتر از 20 سانتیمتر است، اما ممکن است طول آنها بسیار زیاد باشد، به اندازه‌ای که ممکن است با طول خود آکواریوم همخوانی داشته باشد.

در داخل تاپ فیلترهای آکواریوم، می‌توان از انواع مدیاهای آکواریومی مانند اسفنج، نمدهای الیافی، کربن فعال، رزین، سرامیک و سایر مواد مشابه استفاده کرد. مهمترین نکته در اینجا ترتیب و چیدمان مناسب این مدیاهاست. آب از طریق یک پمپ آب نصب شده درون مخزن آکواریوم به تاپ فیلتر پمپاژ می‌شود و پس از عبور از لایه‌های مختلف مدیا، از حفره‌ای که در زیر تاپ فیلتر قرار دارد، به مخزن آکواریوم ریخته می‌شود. این تاپ فیلترها علاوه بر حذف ذرات درشت و باقی‌مانده مواد غذایی، باعث رشد و تکثیر باکتری‌های مفید نیز می‌شوند و در فرآیند تصفیه بیولوژیکی آب آکواریوم نقش بسیار موثری ایفا می‌کنند.

فیلتر سطلی آکواریوم

فیلتر سطلی آکواریوم، شامل یک سطل مقاوم و محکم است که از طریق یک لوله ورودی و یک لوله خروجی به آکواریوم متصل می‌شود. این نوع فیلترها نسبت به فیلترهای داخلی آکواریوم، ابعاد بسیار بزرگتر و توانمندی بیشتری دارند، که فضای بیشتری را برای قرار دادن مدیاهای آکواریوم ( سرامیک – زغال اکتیو – پد – اسفنج و … ) فراهم می‌کنند. به همین دلیل، می‌توانند تصفیه آب را با دقت و کارآیی بیشتری انجام دهند و برای حمایت از تعداد بیشتری از ماهیان در آکواریوم‌های بزرگ مناسب باشند.

فیلترهای خارجی آکواریوم به گونه‌ای طراحی شده‌اند که محیط‌های مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی را در خود جای داده و به عنوان یک سامانه کامل عمل می‌کنند. می‌توانید مدیاهای مورد نظر خود را درون فیلترهای خارجی قرار داده و به‌راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشید. به دلیل وجود در محیط خارج از آکواریوم، دسترسی، تعمیر و نگهداری این نوع فیلترها بدون هیچ مشکلی برای ماهیان فراهم می‌شود.

فیلتر هنگان آکواریوم

از آنجایی که فضای داخلی آکواریوم‌ها کمی محدود است، مهندسان تصمیم گرفتند نوعی فیلتر آکواریوم را تولید کنند که به‌طور خارجی از آکواریوم نصب شود، اما همزمان با این خاصیت، پیچیدگی‌ها و قیمت‌های بالایی که در فیلترهای خارجی سطلی وجود داشت، را نداشته باشد. به این ترتیب، فیلتر آویز یا هنگان آکواریوم به وجود آمد.

این فیلترها در لبه خارجی آکواریوم آویزان می‌شوند و ارتباط آنها با آکواریوم تنها از طریق یک لوله بلند است که وارد مخزن آب می‌شود. پمپ کوچکی که درون فیلتر آویز قرار دارد، آب را به داخل محفظه می‌کشد و پس از گذر از چندین مدیا مختلف مانند اسفنج و کربن، به صورت آبشاری از لبه فیلتر وارد مخزن می‌شود. این نوع فیلتر ها برای آکواریوم های کوچک بسیار مناسب است .

فیلترهای زیر شنی و بیوفیلترها

فیلتر های زیر شنی و بیوفیلتر به کمک جریان هوای پمپ کار می‌کند در نتیجه به عمل هوادهی و اکسیژن رسانی و همچنین به ایجاد جریان مناسب در آکواریوم نیز کمک می نماید. نحوه کارکرد بیوفیلتر ها بسیار شبیه فیلترهای زیر شنی است با این تفاوت که ماده‌ای تصفیه کننده در فیلترهای زیر شنی ، ماسه و شن روی سطح فیلتر است ولی در بیوفیلتر ها این عمل توسط ابر و اسفنج متخلخل انجام می گیرد.

نکاتی در مورد انتخاب فیلتر آکواریوم

انتخاب فیلتر تصفیه آب آکواریوم به بودجه، تجربه و نوع ماهی که می خواهید نگهداری کنید، بستگی دارد. فیلترهای داخلی آکواریوم نمی توانند به طور کامل آب را تصفیه کنند. اما هرچه بزرگتر باشند و مدیای آنها بیشتر باشد، اثربخشی آنها بیشتر خواهد بود. برای آکواریوم های کوچک، یک فیلتر داخلی  یا هنگان مناسب است.

خرید فیلترهای سطلی آکواریوم ممکن است گرانتر و نصب آنها کمی فنی تر باشد، اما برای ماهی های شما بهترین گزینه هستند.